Kėshtu i karakterizon populli komunistėt, kur
ua morėn pushtetin demokratėve (1945). Ki kujdes, na thot ishministri
Shatri, mos ia qaj hallin shqiptarit, ngase shqiptari ėshtė i pamėshirshėm
ndaj hallexhinjve. Kėtė e vėrejmė edhe nė surratin e do ēallamxhinjve
tanė: nė Sokak tė Poshtėm, dhe Ēarshi tė Epėr. Pėr tė shitur ēallam
kur vjen bajrami, i rras dhjetė kėsula tė bardha njėra pėrmbi tjetrėn
nė kokė, i mbush pesė qese najlloni me ushqim, dhe asnjė gazetė shqipe
si kujtohet ta blejė. Shqiptar,
tė jesh apo tė mos jesh!, na shkruan njė dashamir nga Berlini. Po
qe se e gjen shqiptarin duke ngrėnė bukė, i duket se i bie qielli mbi kokė.
Tė parėt pėr muhabet, pėrqeshje e pėrtaci, dhe tė fundit pėr punė,
altruizėm dhe atdhetarizėm. Falėnderojmė Zotin qė jo tė gjithė
janė tė kėtillė.
Ende askujt nuk i ėshtė kujtuar njė telefonatė
tia bėjė Sofika Milkanit nė Bukuresht, mamaja qė i piqte lakror
Asdrenit. Ka edhe ajo alergji ndaj myslimanėve, por mė kot e ka, ngase
shqiptari para se tė jetė mysliman apo i krishterė, ėshtė shqiptar, dhe
kush i ndan shqiptarėt sipas fesė, nuk ėshtė shqiptar, por grek, serb
apo bullgar. Pse si urren(te) myslimanėt Aurelia e Shipkovicės apo
Dojna Maksuti e Bukureshtit, edhe njėra, edhe tjetra, me prejardhje rumune?
Pse e kultivojnė kėtė alergji mė shumė kėrēovarėt, se sa tetovarėt?
Pse sishte Asdreni i mbushur me mllef kundėr shqiptarit tė njė feje
tjetėr? Shkonte nė provinės dhe rrinte me netė tė tėra nė gjirin e do
familjeve shqiptare, qė mbanin mbiemra osmanėsh: Islami, Muhedini, etj.,
dhe kthehej nė Bukuresht me valixhen plot mish, ve, dhe produkte tė
qumshtit. Dhe kur skishte mundėsi tė shkojė te ta nė provincė, sa
herė qė vinin tetovarėt me karrocat me ve, i sillnin produkte ushqipmore
Asdrenit, nga respekti qė kishin ndaj tij, si poet dhe atdhetar. Kur e
kaploi sėmurja, u pėrkujdes pėr tė babai i Sofika Milkanit, qė jeton
sot e kėsaj dite nė Rrugėn Asdreni, afėr stacionit hekurudhor.
Kėto
ishin me njė fjalė, edhepse u bė njė turmė fjalėsh, brengat aktuale
bukureshtare, tė ngjashme pėrnga subjekti satirik, edhe me mahnitjet
tetovare, tė atyre qė ta hanė bukėn e ta kthejnė kupėn. Vllehėt me
prirje filogreke e sulmuan Naēon nė Bukuresht, dhe shqiptarėt me prirje
filosllave e sulmuan babain e Alban Vokės nė zemėr tė Sharrit. Iku turku
(1912), dhe erdhi serbi (1913). Shkuan dembelat e Stambollit dhe erdhėn
satelitėt e Rusisė. Shkoj Jahishi dhe erdh Ibishi. Prishje faltoresh dhe
prishje emrash. Pas prishjes sė kishės katolike nė Shipkovicė, Dani na bėhet
Ramadan, Nikja Hisnije, dhe Bikja Qetabije. Sot e kėsaj dite nė kėtė
katund, dhe jo vetėm kėtu, Qetabijes i thonė Bike, Hisnijes Nike dhe
Ramadanit Dan. Tjetėr punė ėshtė fakti se disa e kthenin gunėn pėrnga
frynte era: Kola na u bė Ramiz, Ramizi u bė Ramizallar (deri mė 1912),
pastaj Ramizoviē (pas 1913-ės), dhe Ramizovski (mė 1945).
I
vetmi qė si kish pėrfillur kėto lojra onomastike tė dembelave tė
Ballkanit, ishte i ati i Donikės sė persekutuar nga parazitizmi: Ajvaz
Voka. Pse? Ishte malėsori qė
Kaloshit i thoshte Kolė, dhe Kodoshit Bollė, dhe sa herė qė vjente nga
Bukureshti, sillte dengje librash e revistash shqipe nė zemėr tė Sharit.
Si dėshmi qėndron edhe Albanika
e Anton Balotės (435 faqe), si dhe vepra e sipėrpėrmendur e Visar Dodanit,
me strofėn e fundit: Me njė
fshikull, me njė stapkė/ Zuzarėt kam pėrgėzuar/ Kush e ka mizėn nė
shapkė,/ Le tmė rrijė zemėruar!