Liderët shqiptarë të Maqedonisë, të vetëdijshëm për momentin historik nëpër të cilin po kalon Republika e Maqedonisë, dakordohen për veprim të përbashkët mbi pikat e një konsensusi të gjerë kombëtar dhe shoqëror, i cili duhet ta reformojë Republikën e Maqedonisë në mënyrë që të jetë shtet demokratik i të gjithë qytetarëve dhe i të gjitha bashkësive kombëtare, shkruan në fillimin e deklaratës së liderëve shqiptarë të Maqedonisë lidhur me procesin paqësor e reformues në Republikën e Maqedonisë, të nënshkruar në Prizren më 22 maj.
Në deklaratë, Arbën Xhaferi, Ali Ahmeti dhe Ymer Ymeri kanë arritur konsensus duke u mbështetur në pesë pozicione parimore.
"Njohjen e faktit se reformat, për të cilat angazhohen shqiptarët, kanë qëllim ruajtjen e integritetit dhe karakterit multietnik të Maqedonisë; njohjen se nuk ka zgjidhje 'etnike territoriale' për problemet në Republikën e Maqedonisë dhe se çdo përpjekje për të 'copëtuar etnikisht' territoret u sjell dëm vetë qytetarëve të Maqedonisë dhe paqes në rajon; njohjen se nuk ka zgjidhje ushtarake për problemet në Republikën e Maqedonisë; njohjen se procesi i transformimit të RM-së duhet të shkojë vetëm drejt integrimeve evroatlantike dhe njohjen se zgjidhja do të gjendet brenda një procesi vendor politik me lehtësimin e SHBA-së dhe BE-së", janë numëruar pesë parimet e përbashkëta të liderëve shqiptarë.
Në bazë të këtyre parimeve, liderët shqiptarë të Maqedonisë janë të vendosur që të marrin pjesë në procesin e dialogut reformist duke i trajtuar shtatë çështje.
Si çështje e parë janë vendosur amendamentet në Kushtetutën e Maqedonisë, ndërkohë që çështje e dytë është përdorimi i papenguar i gjuhës shqipe si njërës prej gjuhëve zyrtare të Maqedonisë.
Përfaqësimi përpjesëtimor etnik në institucionet e shtetit, është çështja e tretë për t'u trajtuar, ndërkohë që zgjerimi i kompetencave të pushtetit komunal është çështja e katërt. Çështja e pestë është sekularizmi i plotë i Kushtetutës, d.m.th. shtetit, kurse e gjashta bën fjalë për vendosjen e demokracisë konsensuale në çështjet që kanë të bëjnë me të drejtat kombëtare, d.m.th. kufizimi i procesit të mbivotimit në fushat që kanë të bëjnë drejtpërdrejt me të drejtat etnike. E drejta për komunikim të lirë e të papenguar në hapësirën kulturore shqiptare është çështja e shtatë dhe e fundit për t'u trajtuar, thuhet në deklaratën e nënshkruar nga tre liderët politikë në takimin e Prizrenit.
Gjithashtu, brenda këtij debati, shtohet në deklaratë, janë masat për transformimin e jetës së anëtarëve të UÇK-së në forma të ndryshme profesionesh civile duke përfshirë edhe ato brenda institucioneve qeveritare. Tre liderët e shqiptarëve në Maqedoni janë pajtuar që brenda këtij debati, vëmendje e veçantë t'i kushtohet "rehabilitimit dhe risocializimit të plotë të të gjithë pjesëtarëve të UÇK-së, rindërtimit të fshatrave dhe ekonomive familjare të shkatërruara gjatë luftimeve, përkujdesjen ndaj viktimave të luftës, si dhe kryerjen e shërbimit ushtarak në armatën e Republikës së Maqedonisë brenda komunës së lindjes".
Në dialog, thuhet në fund të deklaratës në të cilën qëndrojnë emrat dhe nënshkrimet e Arbën Xhaferit, Ali Ahmetit dhe Ymer Ymerit, i cili do të zhvillohet brenda tryezës së rrumbullakët të liderëve të koalicionit të tanishëm qeveritar, duke u kryesuar nga kryetari i republikës e me lehtësim të SHBA-së dhe BE-së, do të krijohet forma konsensuale e pjesëmarrjes së faktorit politik shqiptar.

Deklaratat e liderëve të shqiptarëve të Maqedonisë

Arbën Xhaferi, kryetar i Partisë Demokratike Shqiptare

Qëllimi i parë ishte të pengoj përçarjen kombëtare, të gjejmë një variant të dakordimit të interesave, të pikave dhe strategjive si të përfundojë kjo krizë në Maqedoni. Qëllimi i dytë ka qenë arritja e paqes në Maqedoni dhe në rajon, me vendosjen e parametrave qytetrues që rregullojnë marrëdhëniet jo vetëm në mes të popujve, por në mes të shtetit. Me këtë ne tash e politizojmë krizën, raundi i dytë i takon qeverisë së Maqedonisë, e cila do ta pranojë ofertën dashamirëse të shqiptarëve për paqe dhe për vendosje të rregullave të qarta të bashkëjetesës.

Ali Ahmeti, lider politik i Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare

Me nënshkrimin e kësaj deklarate kemi dashur të tregojmë opinionit që shqiptarët janë unikë në kërkesat e tyre politike. Kurse ne si ushtri nuk dëshirojmë që të militarizohet situata, por çështja të kalojë për zgjidhje politike, zgjidhje e cila shkon në favor të dy popujve, zgjidhje e cila hap horizonte të reja si në politikën tonë kombëtare, ashtu edhe në Ballkan.

Ymer Ymeri, kryetar i Partisë për Prosperitet Demokratik

Shqiptarët edhe kësaj radhe tregohen se sa janë konstruktiv dhe sa janë racional në punët politike, të cilat i kanë marrë përpara. Të gjithë subjektet relevante shqiptare në Maqedoni, ashtu edhe përfaqësuesi politik i UÇK-së ramë në dakord që shansi primar t'i jepet paqes dhe popullit shqiptar. Popujve tjerë në Ballkan t'iu bëhet me dije se shqiptarët nuk lypin asnjë alternativë tjetër përveç paqes. Mbetet te të tjerët që të na kuptojnë drejt dhe t'i realizojmë kërkesat politike në mënyrë legale dhe pa pasë humbës. Të gjithë të jenë fitimtar.